Stimuleringsvraag

Op welke manier besteedt het voorbeeld aandacht aan betekenisvolle contexten?

STEM Concretisering

Techniekdozen

Op de website www.techniekinjeklas.nl kan je zien hoe je voor weinig geld zelf ontdekdozen kunt maken.  Je kan er werkbladen downloaden die helpen om met een technische bril naar verschillende voorwerpen te kijken: een fietsbel, een handboor, een slagroomklopper, een computermuis,...

P-review

P-reviews wil inzichten van wetenschappelijk onderzoek koppelen aan concrete lespraktijk. De P-review voor het vak 'wereldoriëntatie' gaat het effect na van onderzoekend leren op de wetenschappelijke geletterdheid van lagere schoolkinderen.
Bij het tabblad 'Dagelijkse inname voor de praktijk' vind je een aantal voorbeelden waarin een onderzoekende aanpak gestimuleerd wordt.

  • Lat – Een voorbeeld van  onderzoekend leren
  • Parachute – Klassiek  ‘proefje’ en onderzoekend leren
  • Raket – Valkuilen bij  ‘wow-proefjes’

 

Beenderen in het lichaam

Beenderen in het lichaam

Uit de review 'Goesting in STEM'

Op die dag ging de les over beenderen. Tijdens de vorige sessie hadden alle leerlingen voor zichzelf de beenderen in het lichaam getekend op een voorgetekend lichaam. In deze sessie werden de leerlingen in groepen van vier verdeeld en kregen ze als groep de opdracht om de beenderen opnieuw te tekenen op een voorgetekend lichaam. Hiervoor moesten ze als groep bespreken welke beenderen bestonden en welke niet, in een andere kleur werden de beenderen getekend waarover discussie was. Tijdens de daaropvolgende bespreking met de hele klasgroep waren er onverenigbaarheden en vragen. Eén ervan betrof de hoeveelheid beenderen die er zijn in de ruggengraat, één of meerdere? Andere vragen kwamen boven en de leerlingen zochten antwoorden in hun boek, heel goed wetende waar ze naar zochten.

Naar een voorbeeld uit het Pollen project, een Europees project dat zich richt op basisonderwijs

We ontwerpen en bouwen een dierentuin

Uit de review 'Goesting in STEM'

Het OOL-model: Onderzoekend en Ontwerpend leren volgens het zevenstappenplan

De lessenreeks ‘We ontwerpen en bouwen een dierentuin’ bestaat uit vijf lessen. Tijdens les 1 worden onderzoeksvragen over wilde dieren verzameld, tijdens les 2 worden eisen opgesteld voor het dierenverblijf, in les 3 wordt het dierenverblijf ontworpen, tijdens les 4 wordt het dierenverblijf gebouwd en tijdens les 5 wordt het dierenverblijf gepresenteerd. Op basis van een bevraging, blijkt dat de leraar met deze aanpak een meer conceptuele diepgang kan bereiken. Daarnaast bemerkte de leraar dat er een versnelling is in de persoonlijke ontwikkeling (zelfstandigheid), het samenwerken met anderen, de betrokkenheid, het doorzettingsvermogen en het ontstaan van meer onderling vertrouwen. De leraar vindt wel dat deze manier van werken veel tijd vraagt. Het voordeel is echter dat er aan verschillende vakken tegelijk (wetenschap, techniek, rekenen en taal) wordt gewerkt.

Bekijk meer informatie over OOL en links naar uitgewerkte voorbeeldlessen.

 

Kinderen als onderzoekers

Kinderen als onderzoekers

Vertrekkend vanuit de vragen van kinderen gaan kinderen via onderzoekend leren op zoek naar een antwoord.  De context waaruit de vragen komen is niet altijd gebaseerd op wetenschappelijke concepten of techniek, maar de vragen worden wel altijd opgelost gebruik makend van de 'onderzoekende aanpak'. 

UItgewerkte voorbeelden vind je op http://www.open.ac.uk/researchprojects/childrens-research-centre/research-children-young-people

Van koffiemolen tot kopje koffie

Van koffiemolen tot kopje koffie

Tijdens het PWO-project 'Verdraaid' van de Arteveldehogeschool werd samen met 5 leraren kleuteronderwijs een didactiek ontwikkeld rond de nieuwe ontwikkelingsdoelen techniek.  Hierbij kreeg ook de koffiemolenen als technisch systeem speciale aandacht.  Lees meer in het artikel.

Onderzoekendleren.be

Op de website www.onderzoekendleren.be zijn videobeelden te vinden die triggers zijn voor een grondige analyse van en reflectie over 'onderzoekend leren'. Klik op een van de filmfragmenten en kom meer te weten over betekenisvolle contexten.

Scheiden van mengsels

Uit de review 'Goesting in STEM'

Uit onderzoek blijkt dat bij een onderzoekende aanpak alle leerstijlen worden aangesproken. Bij sommige leerlingen heeft het samenwerken een positief effect, terwijl bij anderen het onderzoek op zich motiverend werkt.

In de lessen over het scheiden van mengsels maakt de leraar een mengsel van zand en zout en vraagt aan de leerlingen om uit te zoeken hoe ze het zand en het zout zouden scheiden. Elke leerling schrijft het antwoord op een werkblad, ze bediscussiëren het in groep en schrijven het antwoord van de groep op. De leraar geeft daarna essentiële kennis over het scheiden van mengsels en demonstreert op welke manieren het zand en het zout  gescheiden kunnen worden. Hierop volgend geeft de leraar aan elke groep een niet gekend mengsel en laat de groepen discussiëren over verschillende manieren waarop ze het mengsel kunnen scheiden. De leraar laat de groepen de fysische eigenschappen van het mengsel nagaan en laat hen het internet gebruiken om informatie op te zoeken om voorspellingen te kunnen doen i.v.m. de samenstelling van hun mengsel. Daarna moeten de groepen strategieën noteren over hoe ze het mengsel zouden scheiden. Op basis hiervan voeren de leerlingen experimenten uit in het laboratorium, de leraar voorziet het nodige materiaal. De leerlingen hebben de vrijheid om zoveel mogelijk methoden uit te proberen. Op het einde bespreekt de leraar met de leerlingen de eigenschappen van het mengsel, de meest efficiënte manier om te scheiden, de problemen die ze tegenkwamen, de manier waarop ze deze problemen hebben aangepakt (werkwijze) en de eventuele fouten waarmee ze werden geconfronteerd. De leerlingen moeten hun onderzoeksrapport indienen zodat de leraar de prestaties en de vooruitgang van de leerlingen kan evalueren.

Vragen stellen na het oplossen van een probleem

Uit de review 'Goesting in STEM'

Deze vragen kunnen gesteld worden nadat een oplossing gevonden is:

  • Wat was het belangrijkste probleem in deze taak? 
  • Welke strategieën hebben we gebruikt? 
  • Hoe kunnen we het probleem samenvatten?
  • Hoe belangrijk is het resultaat en wat leren we eruit?
  • Hoe kan je dit probleem inpassen in wat we tot nu toe geleerd hebben?
  • Wat moeten we onthouden?
  • Zijn er alternatieve wegen om tot een oplossing te komen?
  • Hoe kunnen we het probleem uitbreiden, veralgemenen, en variëren?

De laatste vragen kan je ook toepassen op een eenvoudig ‘saai’ wiskundig probleem:

Los op: 314−412+212−513

Variaties op deze vraag kunnen zijn:

  • Verandert het resultaat wanneer we haakjes invoeren?
  • Hoeveel verschillende resultaten kunnen we vinden door haakjes op verschillende plaatsen te zetten? 
  • Hoe moet het eerste getal veranderen om nul als resultaat te vinden?
  • Verzin een wiskundig verhaal rond deze vergelijking

Op deze manier kan je van een eenvoudige opdracht een nieuw, interessant en uitdagend probleem maken, met als neveneffect dat de ‘saaie’ routines automatisch geoefend worden.